Ảnh Internet
MÊNH MANG....XUÂN
(Đọc "101 bài thơ xuân"của Nguyễn Duy Yên)
Quang Hoài
Mùa xuân- mùa của đất trời, mùa của lòng người, khởi kích những khát khao,bừng phát những hy vọng ! Khi những chiếc lá bàng bầm tím rụng xuống, những cánh én chấp chới lưng trời, lòng người như mở ra đón đợi một cái gì đó gọi giục ấm nồng trong sự quyện hòa với thiên nhiên tạo vật tươi xanh và sung mãn. Mùa xuân, với sắc diện đặc thù của nó, đẹp đến lạ kỳ, có sức quyến rũ đến lạ kỳ. Chẳng thế mà Đỗ Phủ- thi sĩ lừng danh thiên cổ đời Đường đã dành cho màu xanh ấy mối cảm hoài đặc biệt "Nhất phiến hoa phi giảm khước xuân"(Một cánh hoa rơi cũng làm giảm đi vẻ đẹp của mùa xuân). Có người yêu thơ và làm thơ nào, xin gọi chung là người thơ, lại không có cái cảm xúc tiếc nuối như thế trước mùa xuân. Tôi đồ rằng Nguyễn Duy Yên cũng như vậy.Bằng cớ là tập thơ "Mênh mang...Xuân" của anh với 101 bài thơ đang trên tay tôi giữa những ngày đâu xuân Canh Dần này.
Đọc thơ Nguyễn Duy Yên tôi nhận ra những tình cảm chân mộc của anh mỗi khi Tết đến Xuân về, trải dài cuộc đời anh từ bài đầu tiên"Khoảnh khắc giao thừa" tặng người vợ thảo hiền yêu quý Đoàn Kim Vân mùa xuân năm 1956, đến bài" Nợ xuân"trước thềm xuân Canh Dần (2010).
Thơ cốt ở sự bày tỏ cái lòng thực, cái tình thực, đó là cái hàng đầu tạo nên sự đồng cảm và sẻ chia. Tôi nghĩ nếu thơ có được những địa chỉ đồng cảm,sẻ chia nào đó, Nguyễn Duy Yên viết về mùa xuân có được những địa chỉ đồng cảm, sẻ chia nào đó, thì chính là ở cái yếu tố hàng đầu này. Như một lời tựa viết cho cả tập thơ , Nguyễn Duy Yên đã bộc bạch :
Gửi đời thơ phú đôi câu
Dở hay nào biết mai sau thế nào
Riêng lòng những muốn ước ao
Hồn thơ hạt giống ươm vào vườn xuân .
(Đôi lời tâm sự - Xuân Kỷ Sửu- 2009)
Thật khiêm nhường biết bao! Nhưng cũng thật lớn lao biết bao! Mặc dù cái"ước ao "của anh chỉ là "hạt giống ươm vào vườn xuân" tưởng như rất nhỏ nhoi, không có gì to tát. Nhưng ta hoàn toàn cảm thông anh ở sự lão thực của khát khao, của ước muốn. Chính cái lão thực ấy đã đưa Nguyễn Duy Yên đến với những cảm xúc chân mộc, thuần phác xuyên suốt chặng thơ xuân của anh từ 1956 đến tới xuân này, khi anh đã bước vào tuổi bát tuần. Đó là cái đáng quý, đáng trân trọng của tập thơ, quý và trân trọng ở tấm lòng, ở tình thơ đó.
Nguyễn Duy Yên viết cho mình và cho vợ bài thơ xuân đầu tiên vào lúc 25 tuổi, bừng hé những hy vọng mênh mang, thơ tới trước những dự cảm về sự trôi chảy của dòng sông thời gian :
Đêm năm cũ lùi dần về quá khứ
Ánh bình minh xuân mới hé dâng lên
Nghe đây đó dòng đời như trẻ lại
Nhịp đàn xuân gió mới hát triền miên...
Mặc cho :
Bao dĩ vãng những mùa xuân đã chết
Thời gian bay tuổi xuân đi biền biệt
Điểm cho đời thêm nhiều nét già nua...
Nhưng với anh, ấy là lúc anh đang là lính "Bộ đội cụ Hồ" :
Dù xuân đẹp không đẹp bằng chiến sĩ
Còn gì hơn hiến thân mình cao quý
Để bao người yên hưởng phút vui xuân...
Đó chính là lòng thực, tình thực của thơ anh. Sau 53 năm , đến bài thơ thứ 101, anh viết :
Xuân còn ở lại dài lâu
Biết mình chưa trả hết đâu : Nợ Đời
Mốt mai khuất núi đi rồi
Xuân ơi ! quẩy gánh thơ tôi bán giùm
(Gửi xuân- cuối Đông Kỷ Sửu-2009)
Đã là người thiên cổ, thì lộ trình thơ xuân hẳn phải dừng lại, chỉ còn biết cậy nhờ vào xuân "Quẩy gánh thơ tôi bán giùm",tấm lòng ấy thật đáng quý nhường nào. Nhưng tôi cứ đinh ninh rằng anh sẽ còn nhiều, nhiều thơ xuân nữa anh Nguyễn Duy Yên ạ. Ở đây tôi đồng cảm với Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Dương Viết Á,"Bởi lẽ có hai dòng chảy "lúc thì đan xen,lúc thì quấn quít - Xuân đất trời và xuân lòng người. Vậy nên 101 bài thơ xuân trong khoảng 55 năm cảm hứng với xuân thì chẳng có gì là lạ...Rõ ràng là xuân không chỉ đến với mọi người, và nhất là với từng người - vào giây phút khoảnh khắc giao thừa. Xuân còn đến với những ngày Tết trong không khí quần tụ gia đình, chúc mừng người thân, thăm hỏi họ hàng , bè bạn...Xuân còn đến cả tháng Giêng trẩy hội , với cả những lúc cạn chén, cụng ly, với cả những phút vào phủ, lên đền, để con người còn phiêu diêu vào thế giới tâm linh; với tiết thanh minh khi con cháu cùng khấn nguyện trước lăng mộ ông bà , tổ tiên...." Chính vì vậy tôi chờ đợi và đón đọc những bài thơ xuân mới của anh.
Thì đây, anh đã chẳng từng viết đó sao :
Đã thấy xuân về mang nắng ấm
Ngoài trời cây cỏ nảy mầm xanh
Nụ đào chúm chím hong trong nắng
Quất chín vàng au quả trĩu cành.
...............
Bâng khuâng xuân đến càng yêu
Ngỡ mình còn bé tẻo teo năm nào.
..............
Hoa xuân điểm trắng mái đầu
Nửa đời có lẻ nhuộm màu phong sương
Công danh phú quý xem thường
Nghĩa tình sâu nặng mà vương hương đời
Ước gì trẻ mãi xuân ơi
Tri âm hỏi có mấy người biết không ?
Tôi tin "Mênh mang ...Xuân" của anh , như tôi cảm nhận "mênh mang một tâm tình chân mộc" sẽ có không ít người tri âm. Tôi thật sự mong mỏi có nhiều độc giả đến với anh trong tâm tình đó - tâm tình của một người đã từng gắn bó nhiều năm với Hà nội, yêu quý Hà nội, trước mùa xuân Thăng Long- Hà nội nghìn năm tuổi.
Quang Hoài
Hội viên Hội Nhà văn VN